Во име на европската иднина

Македонските власти упорно ги туркаат уставните измени во парлементот, иако е јасно дека го немаат потребното дво-третинско мнозинство, бидејќи за да ги донесат им недостигаат шест гласови на пратеници од опозицијата, под услов сите други пратеници во парламентот да ги поддржат уставните измени.

Иако звучи брутално, понекогаш функционирањето на демократијата е чиста аритметика. За да остане на власт на владата и се потребни 61 глас, за да го менува Уставот и се потребни 80 гласови во парламентот. Ако ги нема, не е докрај јасно зошто упорно ги турка уставните измени во собраниска процедура. Можеби се надева на пресврт кај опозицијата со евентуален надворешен притисок, можеби планира индивидуално да убедува опозициски пратеници, а можеби сето ова се прави за да се води дебата во парламентот која власта однапред ја претставува како битка за европска Македонија, која според нивната логика би покажала кој е против европската иднина на државата.

Меѓутоа во обидот да се упростат работите за или против европската иднина на Македонија, власта заборава дека сосема сама го туркаше овој проект со европските партнери и Софија. За таканаречениот француски предлог е пишувано многу, но она што беше јасно од самиот старт е дека мнозинството граѓани, а особено етничките Македонци беа против овој преговарачки предлог. Тоа го покажаа и повеќедневните демонстрации, но и сите анкети на оваа тема, и мислењето на независни невладини организации, специјализирани за евроинтеграциите.

Со францускиот предлог, сите апсурдни бугарски барања и условувања, кои во еден момент рандом се редеа од Софија, за на крај да бидат срочени во барања 5+1, со тенденција тоа да стане 100+1, а еден од последните беше ставањето на бугарското малцинство во македонскиот устав, кој многу подоцна стана главен услов за продолжување на преговорите.

Главната позиција на македонската дипломатија во преговорите, барем додека ги водеше Никола Димитров беше билатералните прашања, поточно апсурдниот список на желби на Софија по никоја цена да не станат дел од преговарачката рамка. Со овој предлог што го прифати македонската влада со двоецот Ковачевски-Османи, ни се случува токму тоа. Сите билатерални бугарски барања, повеќето апсурдни и базирани на историски фаласификати, и отворен шовинизам во кој главната битка на Софија е да му го негира правото на самоопределување на еден народ, се во оваа преговарачка рамка, во која ставањето на Бугарите во уставот е само врвот на огромната санта мраз.

Полна и е устата на владата дека станува збор за „некаков си компромис. Но,  компромис е кога во еден спор попуштаат или од нешто се откажуваат двете страни. Тоа никогаш не е во идеална симетрија 50-50, но нека е и 75-25, или барем 95-5, ама за 100 -0 да велите дека е компромис е навреда за интелигенцијата на луѓето.

Се согласувам дека е цивилизациска придобивка Бугарите да бидат наброени во македонскиот Устав, и да ги уживаат правата на едно малцинство, колку и да е тоа малцинство мало. Нема да зборувам за немањето реципроцитет околу правата на македонците во Бугарија, и дузината пресуди што ги загуби Бугарија пред судот во Стразбур околу ОМО Илинден. Тоа е нешто што на сите им боде очи. Ама барем во тој „компромис“ да имаше барем еден елементарен гест на човечност кој би се дистанцирал од отворениот шовинизам на Софија. Ете нека немаше нешто повеќе освон отворено признавање дека постојат македонската нација и јазик, онака како што тоа го чувствува македонската нација, и дека Бугарија ја признава реалноста дека постојат два милиони луѓе кои се нарекуваат Македонци и зборуваат на македонски јазик. Милува Софија да каже дека бугарското малцинство е реланост која мора да се прифати. А постоење на еден цел народ е помалку реалност, и тоа не мора да се прифати?

Барем толку. Нема нешто поелементарно. Дури е навредливо да се разговара во 21 век за основното право на една нација за самоопределување. Но, не беше издејствувано ниту тоа. Напротив, Бугарија испрати крајно навредлив ферман до Брисел со кој отворено го негираше постоењето на македонскиот јазик и отворено стави до знаење дека го смета за еден од дијалектите на македонскиот. Тоа е компромисот?! Ете, иако крајно асиметрично, да речеме дека признавање на бугарско малцинство и негово ставање во Уставот, без таков реципроцитет за Македонците во Бугарија, кои не така одамна имаа и училишта на мајчин јазик во Пиринска Македонија, во замена за експлицитно признавање на македонската нација и јазик од страна на Софија, би било некаков компромис. Нека е и 90-10, ама барем се нема чувството на 100-0. Ни толку.

Ниту пак има признавање од бугарска страна за окупација на Македонија за време на Втората Светска Војна и депортација на македонските Евреи во Треблинка. Па Софија, не сака да признае елементарна реалност – постоење на цел еден народ, и ноторни историски факти. Како ќе соработуваме во комисиите за „ општа историја“ ако дури и овие факти другата страна не ги прифаќа. Според рецептот, тие се во позиција на условување, немаме друг избор, освен се да прифаќаме во име на европската иднина? Ќе има ли тој процес крај, зошто сите знаеме дека интервенцијата во уставот е почетокот, а не крајот.

Владата комплетно ги утна преговорите, а францускиот предлог беше срамно прифаќање на буквално сите бугарски барања. Јасна ми е целта на демагогијата на премиерот дека „нема образложение зошто е опозицијата против уставните измени“ кога се гарантира македонскиот идентитет. Не сум убеден дека и самиот верува во тоа што го кажува. Конечно, пред Лисабон, македонскиот премиер првично го отфрли францускиот предлог, за кого сметаше дека го гази достоинството на македонскиот народ.

И аман веќе со бескрајната проевропска демагогија и возот да не се пропушти. Европска иднина да. Па дури и безмалку по секоја цена. Ама барем да се обезбеди признавање на нацијата и јазикот од бугарска страна. Па Скопје и Софија потпишуваат договори преговарани со месеци, само за да се избегне зборот македонски јазик, па се измислуваат глупави и бесмислени формулации јазиците „согласно уставите на земјите“. И тие имаат образ да зборуваат за напредок во билатералните односи од кои корист ќе имаат двете страни. Тие што не ни признаваат право на постоење и самоопределување !!!

Не може Европа да продава европска приказна и европски вредности, ако не се гарантираат елементарните повелби за човекови права, од која основната е правото на самоопределување. Барем тоа. И елементарните историски факти. Пред да бидеме доведени во ситуација парламентот да се самопонижува, и во иднина да носи некаква декларација со осуда за „некултурно однесување на македонскиуте партизани“ кон срдечните бугарски администратори, повторно во име на европската иднина.